Toelichting

13 november 2022

Aanleiding & achtergrond

Monitor Sociale Veiligheid
Sinds 2019 zijn alle mbo-scholen verplicht om lhbti-acceptatie te bevorderen. Dat dit nodig is, blijkt uit de Monitor Sociale Veiligheid 2017-2018. Uit dit onderzoek blijkt dat mbo-studenten twee keer zo vaak slachtoffer zijn van materieel geweld als niet-lhbti-studenten, en tot wel drie keer zo vaak slachtoffer van psychisch-fysiek geweld. Ruim een op de vijf lhbti-studenten op het mbo krijgt hierdoor te maken met geweld (ECBO, 2018).

Ook in het voortgezet onderwijs zijn lhbti-leerlingen vaker slachtoffer van geweld, al zijn de verschillen met niet-lhbti leerlingen hier kleiner. Dit betekent dat het voor studenten op mbo-scholen onveiliger is dan voor leerlingen in het vo.

Rol van GSA's op school
Een belangrijke bijdrage aan de veiligheid van lhbti-leerlingen op vo-scholen wordt geleverd door de GSA (COC, 2019). De GSA (Gender & Sexuality Alliance) is een alliantie van betrokken leerlingen en leerkrachten die zich, ondersteund door het GSA Netwerk, inzetten om van hun school voor iedereen een fijne en veilige plek te maken. Uit onderzoek van Movisie en de Universiteit van Amsterdam blijkt dat leerlingen zich op scholen met een GSA zich veiliger voelen en dat zij beter kunnen omgaan met negatieve reacties van anderen (Movisie, 2018).

Project ter ondersteuning sociale veilige norm
Om de sociale veiligheid van alle leerlingen op mbo-scholen te vergroten ontwikkelden Theater AanZ, Stichting School en Veiligheid en COC Nederland, mede ingegeven door de inzichten van het Kennisplatform Integratie & Samenleving over hoe vooroordelen en discriminatie het beste tegen gegaan kunnen worden (KIS, 2020), een geïntegreerde aanpak bestaande uit theatervoorstellingen, docententrainingen en ondersteuning aan studenten.

In het laatste traject dat aangeboden werd aan het mbo richtte de aanpak zich specifiek op het mogelijk maken van het gesprek over gender en seksuele diversiteit. Hierbij speelt het inlevingsvermogen van studenten een belangrijke rol, maar uiteraard ook de bereidheid en capaciteit van docenten om studenten actief uit te nodigen dit gesprek op respectvolle wijze aan te gaan. Deelname aan het traject werd door studenten en docenten als zeer waardevol ervaren.

Echter blijkt het soms lastig om het gesprek dat hierdoor is aangewakkerd ook aan de gang te houden. Onderzoek van Movisie laat o.a. zien dat het docent- en opleidingsafhankelijk is of het thema gender en seksuele diversiteit in lessen terugkomt (Movisie, 2021). Tijdens een bijeenkomst met stakeholders in mei 2021 kwam een vergelijkbaar beeld naar voren; docenten die binnen hun opleiding of school dit thema willen agenderen lopen er tegenaan dat het onderwerp nog niet breed wordt gedragen, waardoor het aan de koplopers is om de kar te trekken. Daarom ontwikkelen Theater AanZ, Stichting School en Veiligheid en COC Nederland een vervolgtraject, dat specifiek inzet op het voortzetten van het gesprek.

In het aankomende traject hebben de theatervoorstellingen en de trainingen aan docenten een initiërende rol in dit gesprek, waardoor met verdere ondersteuning van docenten en studenten het gesprek blijvend gevoerd kan worden; in andere lessen en zelfs buiten de lessen.